انار و خواص آن

درخت انار
انار درخت کوچکی است که ارتفاع آن حداکثر تا 6 متر میرسد و در مناطق نیمه گرمسیری می روید . گلهای انار درشت به رنگ اناری ولی بی بو می باشند . میوه آن کروی با اندازه های مختلف دارای پوستی قرمز رنگ و یا زرد رنگ می باشد . روی هم رفته در حدود بیست نوع مختلف انار که شامل واریته های بسیار متنوعی می باشد

انار درخت کوچکی است که ارتفاع آن حداکثر تا 6 متر میرسد و در مناطق نیمه گرمسیری میروید. گلهای انار درشت به رنگ قرمز اناری ولی بی بو میباشد. میوه آن کروی با اندازه های مختلف دارای پوستی قرمز رنگ و یا زرد رنگ میباشد. رویهمرفته در حدود بیست نوع مختلف انار که شامل واریته های بسیار متنوعی میباشد در دنیا موجود است. انار از گیاهان بومی ایران بشمار می آید، و امروزه به صورت وحشی در کلیه سواحل دریای شمال و نقاط استپی معتدل نظیر جنگلهای غرب در لرستان، کردستان، بختیاری و فارس میروید. ایرانیان از حدود سه هزار سال پیش با کشت انار آشنائی داشتند و با کشت مداوم آن در نقاط مختلف و مساعد آنرا به صورت اهلی درآورده و با سلکسیونهای متعدد موفق به کشت ارقام پر محصول و مرغوب تجاری در کلیه مناطق از جمله در نواحی حاشیه کویر مرکزی ایران شدند. به گونه ای که هم اکنون شهرهای مستقر در این مناطق از عمده ترین مراکز استقرار باغات انار میباشند. (تصویر یک نهال با کیفیت انار که در 4 سالگی به مرحله بار دهی فراوان رسیده)

به جز در مناطقی با زمستان سرد و طولانی، این درخت قابلیت سازگاری با آب و هوای مختلف که دارای بهاری آفتابی و تابستانی گرم باشند، را دارا میباشد. این درخت نسبت به سرما شدیدا حساس بوده و در دمای کمتر از 12- درجه سانتیگراد که بیش از دو روز استمرار یابد قسمت هوائی آن از بین رفته و در شرایط دمائی سردتر حتی ریشه درخت نیز آسیب دیده و از بین خواهد رفت. از اینرو میباید قبل از احداث باغ انار نسبت به ارزیابی آب و هوائی منطقه اقدام نموده و از وضعیت دوره های سرمای زمستانه اطلاع حاصل کرد. بطور کلی میباید از احداث باغ انار در مناطقی که برودت هوایی کمتر از 10- درجه سانتیگراد را به صورت طولانی در تناوب زمانی 30 ساله تجربه کرده اند اجتناب نمود. گرما و تابش شدید نیز موجب آفتاب سوختگی تنه و میوه درخت میشود از اینرو در مناطقی با آفتاب فراوان و تابستانی معتدل درختان انار شاداب تر و محصول آن مطلوبتر میباشد. جهت جلوگیری از آفتاب سوحتگی میوه انار باغات موجود از گذشته با تراکم زیاد کشت گردیده تا میوه درخت در سایه انداز شاخ و برگها از گزند آفتاب سوزان در امان باشد. (تصویر درخت سرمازده در بهار که شاخه های سیاه شده از سرمای زمستان مشهود میباشد )

این درخت رشد سریعی داشته و پاجوشها و تنه جوشهای فراوانی تولید میکند. شاخه های این درخت دارای خارهای فراوان و تیز میباشد. به تجربه دیده شده درختان با خار فراوان محصول نازلتری تولید میکنند. به دلیل پاجوش فراوان در جوانی هرس این درخت و حذف پاجوشها باید از سال سوم به طور مستمر انجام گیرد. تا اسکلت اصلی درخت حفظ شود. درختان انار عمدتا به صورت چند تنه تربیت میشوند. بگونه ای که همه جوانه ها و شاخه های جوان و پاجوشهای برآمده روی سه شاخه اصلی تنه درخت را بعد از سال چهارم به طور مرتب تا ارتفاع 1 متری حذف مینمایند. با افزایش سن، تنه اصلی دیگر پاجوش تولید نخواهد کرد.بر روی شاخه های انار پس از یک سالگی تا سال چهارم میخچه های تولید کننده میوه رشد میکنند، طول این میخچه ها متغیر و از یک تا 20 سانتیمتر دیده شده است. در تربیت و هرس درختان انار هم اکنون سعی در جلوگیری بر افزایش ارتفاع درختان و تربیت آنها تا ارتفاع حداکثر 3 متر به جهت سهولت در برداشت محصول و افزایش سایه انداز درخت به منظور جلوگیری از آفتاب سوختگی میوه آن میباشد. از اینرو رعایت تراکم کاشت (حداکثر 800 درخت در هکتار) از الزامات باغداری نوین میباشد. جهت حفظ ارتفاع درخت سربرداری سالیانه پس از سال ششم الزامی است. (تصویر درخت 3 ساله با رشد سریع که به مرحله بار دهی رسیده و آماده هرس اسکلت میباشد)

رده بندی علمی: نام قدیمی انار یا نار در زبان یونانی نخستین بنام (Malus Puniacus) به معنای سیب کارتاژیا (Apple of cartage) آمده است و از این رو نام علمی آن از پونیکوس = کارتاژ و از کلمه گراتاتوم گرفته شده است. نام عربی آن رمّان و در انگلیسی به آن Pomegranate میگویند و رده بندی علمی آن بقرار ذیل است:

   • گونه : ( granatum ) .......... جنس : ( Punica )
   • راسته : ( Myrtales ) ........ خانواده : ( Punicaceae )
   • رده : ( Angiospermae ) ..... زیررده : ( Dicoty ledoneae)

 
تاریخچه و روایات :

اکثر محققین نوشته اند انار بومی ایران بوده و بتدریج در مناطق آسیای مرکزی تا هیمالیا، خاورمیانه، آسیای صغیر و حوزه مدیترانه گسترش یافته است. پراکندگی وسیع انارهای وحشی در سواحل دریای خزر و همچنین جنگلهای جلگه ای و نفاط استپی مانند جنگلهای غرب در لرستان، کردستان، چهارمحال بختیاری، فارس، بلوچستان و در دامنه های جنوبی البرز، در دره های شرق و غرب منجیل و دره لوشان تائیدی بر این مطلب میباشد.

آنچه مسلم است کشت انار و بهره برداری از آن از زمان باستان متداول بوده است مثلا در کتب مذهبی آمده است (به نقل از دایرﺓالمعارف بریتانیکا) که در آئین زرتشت نیز کشت و کار درخت انار در منازل امر نیکو محسوب میگشته و همچنین در کتیبه های تخت جمشید میتوان کنده کاریهای بزرگ انار را مشاهده کرد و این خود نشانه شناخت ایرانیان از انار و کشت و کار آن است . چنانچه گفته شده است ایران اولین زادگاه انار و پس از آن در نواحی آسیای مرکزی و به شمال افریقا و یونان راه یافته است. در کتب روم مربوط به سه قرن پیش از میلاد مسیح نیز از انار و درخت آن نام برده شده است.

تئوفراستوس پدر گیاهشناسی 300 سال قبل از میلاد مسیح(ع) بر درخت انار شرح نگاشته.

بر حسب آنچه در انجیل آمده است حضرت سلیمان باغی از انار داشته است. همچنین وقتی بنی اسرائیل در بیابان برهوت سرگردان بوده اند، به خاطر از دست دادن آسایش خود در مصر غصه میخوردند و آرزوی انارهای خنک میکردند.

انار در افسانه های باستان نزد بعضی از اقوام به جهت دانه های فراوانش بعنوان سمبل عامیانه ثروت و تولید شناخته می شده است از اینرو در بعضی از نواحی ترکیه هنوز هم تازه عروسان یک انار رسیده را در مراسم ازدواج به زمین میکوبند تا بدانند چند دانه به بیرون پرتاب میشود و آنرا نشانه تعداد فرزندان خود میدانند.

همچنین انار در یونان باستان سمبل عشق و تولید شمرده میشده، بنابر افسانه ها این درخت از خون اوژستیس به وجود آمده، در بعضی نواحی آسیای باستان، گاهی بعنوان خدای جوان در حال مرگ بنام ریمون نامیده میشده چنانچه اعراب نیز بدان رمان میگویند.

گل انار برای کارتاژیها (فینیقیه ایها) جنبه تقدس داشته و با این انگیزه از انار باغهایی را احداث نمودند.

هومر شاعر یونانی در قرن هفتم قبل از میلاد از درخت انار در کتاب ادیسه نام برده است و از آن درختی بعنوان درختی که در باغهای فریسه و فریجیه پرورش داده میشده یاد کرده است.

یونانیان قدیم بر این عقیده اند که آفردیت الهه عشق این گیاه را در یونان کاشته و وجود آن سبب گشایش و فراوانی میگردد.

انار در آیات و روایات: جهان آفرینش سرشار از نشانه ها و آیات الهی است که هر عقل سلیم و هر دیده عبرت بینی را به شگفتی وا داشته و هر زبان حق گویی را به تحسین عظمت آفرینش وا میدارد. نشانه هائی که در عین سادگی ظاهری خود جهانی با شکوه با نظمی پیچیده هستند و انار نیز یکی از این نشانه هاست
به راستی جزید بی مثال کدام نیرویی توان خلق چنین دانه هائی زیبا را دارد؟
و کدام دست هنرمندی توانایی چیدن این دانه ها را با اینچنین نظم پیچیده ای در کنار هم دارد؟
و کدام نقاش چیره دستی میتواند چنین رنگ بدیعی خلق کند؟
در قرآن کریم در سوره انعام آیات شریف 99 و 141 اشاراتی به این میوه بهشتی شده و همچنین در آیه 68 سوره الرحمن آورده شده :
فیها فکهه و نحل و رمان   »»» در آن دو باغ میوه بسیار خرما و انار است
در روایتی از قول حضرت امام صادق(ع) آورده که رسول اکرم (ص) فرمودند:
در هر انار دانه ای از بهشت است پس هر چه میتوانید انار بخورید.
ائمه اطهار نیز در فرمایشات خود از انار به نیکی یاد کرده و از خواص آن سخن گفته اند. از امیرالمومنین علی (ع) روایت شده است که فرمودند: انار را با پیه اش بخورید که معده را دباغی میکند و همچنین فرمودند: کودکان خود را انار بخورانید که زودتر زبانشان باز میشود. ایشان در جایی دیگر به یاران خود فرمودند: انار بوی بد دهان را برطرف میکند و نفس را خوشبو میسازد.
از امام باقر(ع) روایت شده که فرمودند میوه صدوبیست نوع است که رأس همه آنها انار است.
در روایت دیگر آمده است که امام صادق (ع) هر شب جمعه انار میخوردند و نیز فرموده اند: به کودکان خود انار بخورانید زیرا آنها را زودتر به جوانی میرساند. یکی از یاران امام صادق (ع) نقل میکند که حضرت فرمودند: میخوش(ترش و شیرن) آن در معده سازگارتر است.
امام موسی کاظم(ع) میفرمایند: دود ساقه انار، حشرات را از بین میبرد.
از امام رضا(ع) همچنین نقل شده است که خوردن انار شیرین، مرد را توانا و نیکو میسازد.
امام صادق(ع) نیز میفرمایند: هر کسی در حال گرسنگی(ناشتا) انار بخورد، تا چهل روز قلب او را روشن میسازد.

انار از دیر باز مورد نظر شعرا و سخنوران بزرگ پارسی نیز بوده است و در اشعار مختلف از انار یاد شده است.
سعدی شیرین سخن آورده که: فهم حیران شود از حقه یاقوت انار

ارزش غذائی میوه انار

انار میوه ای است سرشار از ویتامین و به علت داشتن آهن و سایر عناصر دیگر دیر هضم می باشد .خوردن دانه های انار به مراتب بهتر از نوشیدن آب انار است . انار میوه ای است که به آن خون ساز می گویند و به همین علت بهترین موقع برای مصرف آن صبح وقبل از صبحانه است .

این میوه در بردارنده ترکیبات و محتویات متنوعی از جمله پله تیرین، متیل پله تیرین، اپزو پله تیرین، فری دیلین، کالستفین، کریزانتمین، گراناتین B، اسیدبتولینیک، اسید اورسولیک، بتااستیواسترول، اسیدهای آلی، کربوهیدراتها، قندها، فلاونوئیدها، آنتوسیانین ها، پکتین، رزین، تانن ها و ویتامین ها میباشد.

این میوه شامل انواعی از کربوهیدراتها ، اسیدها ، موادمعدنی و ویتامین ها و پروتئین بترتیب ذیل میباشد :

الف- کربوهیدراتها: یک لیتر آب انار با BX=13 (مواد جامد قابل حل در آب) حاوی
1- 46.9 گرم گلوکز
2- 48 گرم فرکتوز

تشکیل قند در گیاهان یکی از نتایج تکمیلی فتوسنتز گیاهی است. گلوکز از مهمترین قندهای شش کربنی در کنار فرکتوز که به قند میوه مشهور است میباشد. فرکتوز ایزومری از گلوکز بوده و همین قند است که اغلب موجب شیرینی میوها میگردد. به تعبیر واضح تر میتوان گفت گلوکز در تمامی میوها یافت میشود. نقش گلوکز بعنوان منبع سوخت سلولی و حفظ حیات سلولی بسیار پر اهمیت میباشد. قندها به دو دسته احیاء کننده و غیر احیاکننده تقسیم میشوند.

تانن موجود در اعصاره انار حاوی مقادیری از قندهای احیاء کننده میباشد. برای جدا سازی این قندها ابتدا باید تانن موجود در آب انار را جدا کرد، روشهای مختلفی برای جدا سازی تانن انار از جمله رسوب دادن آن با استات بازیک سرب و نیترات جیوه که مواد پروتیدی را خوب رسوب میدهند و استات خنثی سرب میدهند صورت میگیرد. طی آزمایشاتی که بر روی انارهای مختلف صورت پذیرفته میزان گلوکز موجود بعنوان قند احیاء کننده در 100 گرم آب انار بترتیب 10-9 گرم برای انار شیرین ساوه و 8-7 گرم برای انار ملس و 5-4 گرم برای انار ترش شمال اندازه گیری شده است.

انارهای ترش فاقد قندهای غیر احیاء کننده میباشد،علی رقم عدم امکان اندازه گیری مستقیم این نوع قندها، انارهای شیرین حاوی مقادیری قند غیر احیاء کننده میباشند، جهت اندازگیری آنها میباید ابتدا آنرا هیدرولیز نموده تا میزان قند احیاء کننده را محاسبه و سپس مقادیر قند غیر احیاء کننده را اندازه گرفت، مقادیر حاصل از آزمایشات نشان دهنده 2 گرم قند غیر احیاء کننده بر حسب گلوکز در 100 گرم آب انار و 1.9 گرم بر حسب ساکاروز در همین میزان آب انار شیرین حاصل از میوه های تازه میباشد.

این کربوهیدراتهای ساده، موسوم به قندها، مواد جامد بلورینی هستند که در آب حل میشوند و محلول شیرین میدهند که اهمیت زیادی به عنوان واحد ساختمانی دارند که از آنها کربوهیدراتهای پیچیده تری ساخته میشوند.

ب- اسیدها: یک لیتر آب انار حاوی : برحسب (گرم)
1- اسید سیتریک 13.2
2- اسید (L) مالیک 0.33
3- اسید (D) لاکتیک 0.02
4- اسید (L) لاکتیک 0.03
5- اسید اسکوربیک 0.015
6- اسید تارتاریک 6 برای انار شیرین 12 انار ملس و 37.5 گرم بر لیتر برای انار ترش

میباشد. اسید مالیک و اسید سیتریک معمولاً به صورت نمک پتاسیم در میوه یافت میشوند اما بصورت اسید آزاد نیز وجود دارد. که موجب طعم اسیدی میوه تازه میشود. ارزش تغذیه این اسیدها بستگی به قابلیت جذب و اکسایش آنها دارد، بیشتر اسید سیتریک جذب بدن میشود بنابر این ممکن است تصور شود که این میوه به عنوان غذای اسیدی عمل میکند اما در عمل بر عکس آن صحت دارد ، سیتراتها در بدن به دی اکسید کربن و نمک بی کربنات مربوطه تبدیل (اکسید) میشوند. بدین ترتیب پتاسیم و سیترات به پتاسیم بی کربنات تبدیل شده و این نمک ادرار را قلیایی میکند و اثر تامپونی روی خون داشته و PH آن را کمی بالاتر از 7 تثبیت میکند. اسید مالیک بصورت آزاد در میوه ها وجود دارد برای تقویت ترشحات معده و تحریک اشتها موثر است. اسید سیتریک در بدن نیز تشکیل میشود و به میزان حداکثر یک گرم در روز از طریق ادرار دفع میشود. اسید اسکوربیک که در مرکبات به وفور یافت میشود همان ویتامین C میباشد و اسید تارتاریک جزو اسیدالکلها که کریستالهای منشوری بیرنگ با طعم ترش میباشند.

ج- عناصر معدنی: عناصر معدنی عمده بدن دارای عدد اتمی پائینی هستند. بخشی از آن بدین علت است که چنین عناصری تمایل به تشکیل املاح محلول دارند که به راحتی میتوانند توسط گیاهان از خاک جذب شوند. آب انار شامل مقادیر قابل توجهی از مواد معدنی که هر یک نقش مشخصی در کارکرد فیزیولوژیک بدن بقرار ذیل دارند.

1- سدیم : در مایعات بدن بصورت یون وجود دارد و کنترل غلظت آن برای حفظ تعادل الکترولیتها در بدن اهمیت دارد.

2- پتاسیم : بیشتر در بافتهای نرم استفاده میشود و یون آن به کنترل Ph و مایعات درون سلولی کمک کرده و فشار اسمزی داخل سلولهای بدن را حفظ میکند.

3- کلسیم : در سختی استخوانها و دندان ضروری ترین ماده است ، همچنین در غیاب یونهای کلسیم خون نمیتواند لخته شود و یک زخم کوچک آمادگی برای خونریزی زیاد پیدا میکند.

4- منیزیم : همراه با کلسیم و فسفر غالباً برای تشکیل استخوان بدن مورد استفاده قرار میگیرد.

5- فسفات : در مایعات یاخته ای اهمیت دارد و علاوه بر اعمال تامپونی و اسمزی در آزاد کردن انرژی یاخته ها شرکت دارد.

6- سولفات

7- نیترات

همچنین مقادیری آهن ، مس ، کبالت ، روی و منگنز در انار وجود دارد که موارد اهمیت آنها در بدن بقرار ذیل است:

الف - آهن : در هموگلوبین گلبولهای قرمز خون یافت میشود که اکسیژن را از ریه ها به بافتها میرساند و در برخی از آنزیمهای سلولی نظیر سیتوکروم ها نیز وجود دارد.

ب – مس : نیاز بخشی از چندین سیستم آنزیمی از جمله سیتوکروم اکسید را از ویتروز تامین میکند.

ج – کبالت : در ساختمان ویتامین B₁₂ شرکت داشته و فرم آن در بدن نیز به همین شکل است.

د – روی : بخشی از آنزیم کربونیک اینداز موجود در گلبولهای قرمز خون است که به آزاد شدن سریع CO2 در ریه ها کمک میکند.

هـ - منگنز : آنزیمهای فسفاتاز قلیایی و آرژنیاز را فعال میسازد که به ترتیب در تشکیل استخوان و اوره شرکت دارند.

پاپ (دانه) انار دارای 82.3% آب بوده و هر 100 گرم بخش خوراکی 63 کالری انرژی دارد. مصرف روزانه یک عدد انار نیاز بدن را به پتاسیم و ویتامین C فیبر برطرف میسازد.به لحاظ اهمیتی که این میوه در جهت تغذیه مردم ایران پیدا کرده، لزوم توجه بیشتر به آن هر روز بیشتر مشهود میگردد. اخیراً در دنیا به علت دارا بودن خاصیت آنتی اکسیدانی تاثیر آن در مبارزه با بیماریها بسیار مورد توجه قرار گرفته است.بر اساس مطالعات انجام شده در یافته اند دانه های انار حاوی تعدادی فلاوونوئید می باشند که دارای خاصیت استروژنیک هستند، این خاصیت در کاهش علائم یائسگی موثر است. هر انار متوسط تقریباً حاوی 800 دانه است. بنابر این حاوی مقدار متنابهی از این ترکیبات استروژنی(فیتواستروژن) میباشد.

د- ویتامین ها :
در کنار سایر مواد معدنی مفید انار میوه ای است سرشار از ویتامین های A , B₁ , B₂ , B₃ , B₅ , B₆ , C این میوه زمستانی میتواند نیاز بدن به انواع ویتامین را در فصل سرما تامین نماید. به جهت میزان بالای پتاسیم در این میوه که به تنظیم میزان آب موجود درون و برون سلولی منجر میشود، عملکرد ویتامین C در بدن بهبود میابد. مصرف انار متعادل کننده مایعات بدن بویژه خون میباشد، از جهاتی بدان میوه خون ساز میگویند و بجهت وجود آهن و بعضی عناصر دیگر دیر هضم بوده و از اینرو خوردن آن در صبح توصیه میگردد.

ر- پروتئینها :
ترکیب عناصری نظیر اکسیژن، هیدروژن، ازت همراه با فسفر و گوگرد در کنار عناصر فرعی نظیر آهن، مس تشکیل دهنده پروتئینها میباشند. که هیدرولیز آنها به تشکیل اسیدهای آمینه منجر میگردد. ساختمان پروتئین به ترتیب اسیدهای آمینه که تعداد آنها 20 عدد میباشد بستگی دارد. وجود پروتئینها و اسیدهای آمینه برای بدن بسیار ضروری بوده و از نقطه نظر تغذیه ای به دو دسته ضروری و غیر ضروری طبقه بندی میشوند. اسیدهای آمینه ای که سلولها قادر به سنتز آنها نیستند ضروری بوده در حالیکه اسیدهای آمینه غیر ضرور توسط خود سلولها از ترکیب سایر عناصر ساخته میشود. در روشهای مختلف اندازه گیری میزان پروتئین، در 100 گرم آب انار شیرین مقدار پروتئین بین 0.6 تا 0.9 گرم اندازه گیری شده است.

جداول ترکیب و ارزش غذایی انار در یک صد گرم قسمت خوراکی میوه

درصد ترکیبات فوق بسته به انواع و ارقام مختلف انار متفاوت میباشد. علاوه بر آن روش تولید و محل رویش درختان در این امر نقش بسزا دارد. در جداول ذیل جنبه تباین و ارزش کیفی چند رقم انار ایران جهت مقایسه آورده شده است.

در کنار ترکیبات اصلی آورده شده در مبحث فوق انار حاوی متابولیت های ثانویه ولی اثر بخش دیگری میباشند که به جهت جنبه های تخصصی آنها از ذکر آن در اینجا خودداری میشود. علاقه مندان میتوانند جهت اطلاعات تکمیلی به بخش مراجع و مقالات در این سایت مراجعه کنند.

خواص درمانی انار

خواص درمانی انار در طب نوین

مصرف انار غیر از جنبه خوراکی آن ، از دیدگاه دارویی و اثرات درمانی نیز قابل ملاحظه است. این میوه دارای مواد شیمیایی بسیاری است که در مبارزه با تصلب شرائین ، آماس سرطان و همچنین در کند کردن واکنشهای پیر شدن سلولها (Cellular aging process) مؤثر میباشد.

برخی مواد شیمیائی موجود در این گیاه عبارت است از:
Pelletierine , Methylisopelletierine , Usopelletierine , Pseudopelletierine

تانن ها و فلاوونوئیدها: گروهی از این ترکیبات آنتی اکسیدانهای هستند که در روغن انار یافت میشوند و بنظر میرسد از بدن در مقابل بیماریهای قلبی محافظت میکنند.

در طول دو دهه گذشته پژوهشگران ثابت کرده اند که متابولیتهای مضر فرعی حاصل از اکسیداسیون که نتیجه واکنشهای طبیعی بدن هستند و به وسیله مصرف چربی های اکسید شده مواد غذایی ایجاد میشوند، در گسترش تصلب شرائین و در واکنشهای پیر شدن سلولها و سرطان شرکت دارند.

اکنون مدارکی در دست است که بیان میدارد آنتی اکسیدانها(مواد شیمیایی که از اکسیداسیون جلوگیری میکند) میتواند با ممتنعت از تشکیل این مواد مضر، مفید واقع شوند.

در پژوهشی که توسط پروفسور Ishak Neeman و همکاران انجام شد، وجود و یا عدم وجود این آنتی اکسیدانها در انار مورد بررسی قرار گرفت آنها انار را انتخاب کردن زیرا این میوه به طور سنتی در ایران و هند و ... به عنوان دارو و درمان بیماریها و عفونتها به کار میرفته ، بنابر این دانشمندان حدس زدن بخشی از ارزشهای ارزشهای درمانی آن بواسطه وجود آنتی اکسیدان میباشد.

آنها روغن سرد حاصل از فشردن سرد دانه های انار را مطالعه کرده و از آن بطور شیمیائی فلاوونوئیدها را استخراج کردند. زیرا هدف تعیین فعالیت آنتی اکسیدانی این مواد بود. به این منظور قدرت آنها را در خنثی کردن مواد اکسید کننده در لوله های آزمایش سنجیدند.

یافته های آنها نشان داد فلاوونوئیدهای موجود، در مبارزه علیه اکسیداسیون قوی هستند. البته محققین مطمئن نیستند کدام ماده شیمیائی در انار دقیقاً اثر آنتی اکسیدانی دارد. تنها گمان میکنند که این خاصیت بیشتر ناشی از فعالیت فلاوونوئیدها میباشد.

روغن دانه انار (Pomegranate seed oil) ممانعت کننده قوی آنزیمهای ایجاد کننده آماس و دارای مقادیر فراوانی از یک اسید چرب یگانه به نام Punicic acid میباشد. که در روغن دانه انار منحصر به فرد است.

ادامه مطالعات نشان داد آب انار تخمیر نشده و خاصیت آنتی اکسیدانی بیشتری نسبت به انگور دارد. البته دانشمندان خاطر نشان کرده اند که اثرات درمانی آب انار یا روغن دانه آن تنها از مصرف مرتب آنها در زمان طولانی به دست میاید

در مطالعه دیگری که در رابطه با فواید درمانی انار بر روی موشها و انسان انجام شد، مشخص کردید آب انار میتواند به کاهش برخی فاکتورهای اصلی ریسک بیماریهای قلبی کمک کند.

گروهی از محققین دریافته اند آب میوه که غنی از آنتی اکسیدانها میباشد از ایجاد پلاکت (Plaque) در شریانهای موش جلوگیری میکند و علاوه بر این در موشهای که در سرخرگهایشان پلاکت تشکیل شده است از تغییرات مضر جلوگیری مینماید. در یک گروه از مردان سالم که به مدت 2 هفته روزانه 50 میلی لیتر آب انار نوشیدند معلوم شد که آبمیوه فعالیت آنزیم محافظت کننده در برابر تغییر مضر را افزایش میدهد.

البته آبمیوه انار اکسیداسیون کلسترول بد (LDL) را نیز کاهش میدهد، مرحله ای که سبب میشود ذرات کلسترول به دیواره های سرخرگ بچسبد که خود میتواند منجر به بیماری قلبی شود. رادیکالهای آزاد و ذرات سلول آسیب دیده (Cell dammaging particles) در حالیکه آنتی اکسیدانها میتوانند با از میان برداشتن رادیکالهای آزاد از اکسیداسیون کلسترول LDL جلوگیری نمایند.

بنابر گفته Micheal Aviram به منظور افزایش سیستمهای دفاعی در مقابل Exidative Stress نیازمند مصرف آنتی اکسیدانهای طبیعی هستیم. او می افزاید آب انار اثرات مضر رادیکالهای آزاد را کاهش میدهد و بدینوسیله سبب تقلیل بیماریهای قلبی-عروقی میشود.

در موشها که از نظر ژنتیکی مستعد بیماریهای قلبی هستند،نوشیدن آب میوه به مدت 11 هفته سبب کاهش اندازه Fatty lesions در سرخرگها به میزان 44% شده و از تعداد سلولهای Fuain که مرتبط با بیماری قلبی هستند میکاهد.

همچنین آب انار از اکسیداسیون کلسترول LDL در موش تا 90% جلوگیری میکند. بر پایه این یافته ها نوشیدن یک لیوان آب انار را در هر روز پیشنهاد میشود.

دکتر Adel A.Kader که در زمینه مواد شیمیائی تحقیق کرده است. بر اساس نتایج به دست آمده ظرفیت آنتی اکسیدانی 100 میلی لیتر آب انار را تا 3 برابر همان میزان شراب قرمز و چای سبز برآورد میکند و این بواسطه مقدار بیشتر پلی فنلها در انار است.

در تحقیق دیگری که با عنوان خواص آنتی اکسیدانی و ممانعت کنندگی آنزیم ایکوزانوئید در فلاوونوئیدهای روغن دانه انار و آب انار تخمیر شده در انسیتوی تکنولوژی اسرائیل انجام و در تیرماه 1999 در J. Ethnopharmacolبه چاب رسیده بیان میدارد میزان فلاوونوئیدها در انار بیشتر از انگور است.

این محققین اظهار داشتند آب انار و روغن دانه انار حاصل از Cold-Press فعالیت آنتی اکسیدانی قوی دارند، شدت این فعالیت بیش از شراب قرمز و چای سبز و برابر با BHA یا butylated hydroxy anisole میباشد.

این دانشمندان نشان دادند پلی فنلهای دانه انار با خاصیت آنتی اکسیدانی قوی اثرات قلبی-عروقی و همچنین خواص ضد التهاب دارند. اگر آب انار به مدت طولانی مصرف شود آنتی اکسیدانهای موجود در آن میتوانند با سرطان مبارزه کرده، همچنین از سخت شدن Arteries جلوگیری کنند.

در انگلستان محققین در حال مطاله تولید یک آنتی ویروس از انار هستند که بتواند با ویروس HIV مقابله کند.

مطالعه دیگری در هند در مورد فعالیتهای ضد میکروبی دانه های انار نشان داده است این دانه ها دارای فعالیت قوی ضد میکروبی در مقابل میکروارگانیسمهای مانند باسیلوس ، سوبتلیس ، اشریشتاکلی و ساکارومیسس سرویسسه هستند.

به غیر از موارد یاد شده انار حاوی گروهی از مواد شیمیائی است که از نظر ساختمانی مشابه استروژن انسانی بوده و گمان میرود اثراتی مانند آن داشته باشند که در مباحث بعد به تفصیل به آن خواهیم پرداخت.

استروژنهای گیاهی Phytoestrogens:

به ترکیبات مشابه استروژن انسانی موجود در گیاهان فیتواستروژن از فیتو به معانی گیاه و استروژن به واسطه اثر گذاری آنها بر فعا